Gæti hún sloppið?

Allt þetta mál vekur upp miklar spurningar varðandi starfsaðferðir Lögreglu í málum er varða grun um ölvunarakstur. Að um þvingum sem um ræðir í þessu máli sé framkvæmd án dómsúrskurðar er fyrir neðan allar hellur og þar skiptir engu máli hvaða afbrot konan var grunuð um. Lögreglan vinnur almennt gott starf en öllum getur orðið á og jafnvel illilega á í sínu starfi. 

Björg Thorarensen prófessor við lagadeild HÍ bendir á mjög mikilvægt atriði í málinu og það er að konan getur með tvennum hætti leitað réttar síns í þessu máli fyrir dómstólum. Önnur leiðin er að höfða skaðabótamál. En hin leiðin er að fara fram á að sönnunargögn málsins sem aflað var með að neyða fram þvagsýni með þvaglegg verði ekki tekin gild fyrir rétti þar sem þeim hafi verið aflað með ólöglegum hætti. Hver er þá árangur af starfi Lögreglu í þessu máli ef það yrði niðurstaða dómstóla? Konan mun jafnframt geta farið með málið til Mannréttindadómstól Evrópu og ég reikna með að niðurstaðan þar yrði ekki jákvæð fyrir vinnubrögð Lögreglu.

Ég hef bent á hér á blogginu að stjórnvöldum sé ætlað að beita vægasta úrræði til að ná markmiði með aðgerðum sínum hvort sem er gegn einstaklingum eða lögaðilum. Mannréttindadómstóll Evrópu hefur úrskurðað í Þýsku máli þar sem meginatriði málsins var einmitt að ekki sé réttlætanlegt að beita harðari úrræðum en duga til að ná markmiðum rannsóknarinnar. Í umferðarlögum er gert ráð fyrir þeim möguleika að fólk neiti að veita lífssýni við rannsókn gruns um ölvunarakstur og að þeim sé refsað fyrir það. Löggjafinn hefur þar með gefið skýr skilaboð um að ekki sé þörf á þeim aðgerðum sem Lögreglan á Selfossi viðhafði í þessu máli.

Slæmt yrði ef að hvernig sönnunargagna var aflað leiði til þess að konan komist upp með brot sitt eða hvað? Kannski ekki það líklegt þar sem ég geri ráð fyrir að þá sé hægt að kæra hana á grundvelli 102. greinar umferðarlaga. Að vísu veit ég ekki, enda ekki lögfræðimenntaður, hvort að hægt sé að kæra hana fyrir sama brot tvisvar.

Mögulegt að endurskoða þvagleggsmálið

Slæm niðurstaða fyrir Tyrki

Nú hefur Abdullah Gül frambjóðandi stjórnarflokksins verið kjörinn Forseti Tyrklands. Varla er hægt að segja að þetta komi á óvart, en niðurstaðan er ekki góð fyrir Tyrki eða a.m.k. þá sem vilja halda í borgaraleg gildi og hefur dreymt um inngöngu í ESB. Jafnframt hefur herinn varað við að þeir muni verja borgaralega stjórnskipun Tyrklands sem í raun þýðir að herinn er tilbúinn í að taka völdin í landinu enn á ný ef þeir telja þörf á. Þegar Forseti landsins er með sterkar rætur í íslömskum gildum þá er í Tyrklandi ekki von á góðu til lengri tíma litið.

Ekki er ESB kátt með að ræða við ríki sem jafnvel fer að færa sig frá borgaralegum gildum í stjórn landsins. Auðvitað hefur aðild Tyrklands að ESB alltaf verið langsótt og ástandið nú í Tyrklandi undirstrikar vandann. Vandamálið er ekki bara að líklega mun stjórnkerfið eitthvað eða jafnvel talsvert færast nær íslömskum gildum, heldur að her landsins er tilbúinn að taka völdin af borgaralegum kjörnum stjórnvöldum. Hvað sem segja má um stjórnarmeirihlutann í Tyrklandi þá eru þeir kjörnir í lýðræðislegum kosningum. Í löndum ESB er það óhugsandi að her viðkomandi landsins myndi taka völdin af lýðræðislega kjörnum fulltrúum fólksins. En aðildin að ESB hefur líka verið langsótt vegna djúprar andstöðu í a.m.k. flestum aðildarríkjum við aðild Tyrklands eins og ég kom inn á í pistli hér á blogginu í gær.

Hvenær tekur herinn völdin? Kannski ekki rétt spurning þar sem í þessu er ekkert víst. Ef nýkjörinn Forseti heldur sig við það sem hann lofaði að vinna að sáttum í landinu og halda núverandi borgaralegu stjórnkerfi við þá verður ekkert vandamál. Ef hann aftur á móti fer að færa það nær íslömskum gildum þá er nokkuð víst að herinn skerst í leikinn með einum eða öðrum hætti. Ég geri aftur á móti ráð fyrir að herinn gefi honum nokkuð svigrúm til að sýna að hann ætli ekki að breyta stjórnskipan landsins. Spennandi verður að fylgjast með þróun mála á næstu vikum og mánuðum í Tyrklandi.

Abdullah Gül kjörinn forseti Tyrklands

Af hverju gestir?

Það er eðlilegt að atvinnurekendur þar sem starfsmenn vinna á stórvirkum vinnuvélum eða við mögulega hættulegar aðstæður, geri þá kröfu að starfsmenn séu ekki ölvaðir og geti tekið stikkprufur til að ganga úr skugga um það. Ekkert við því að segja svo lengi sem starfsmenn hafi verið upplýstir um það þegur skrifað er undir ráðningarsamning, enda er álver í eðli sínu hættulegur vinnustaður. En ég skil aftur á móti ekki hver getur verið lógíkin á bakvið að gestir geti lent í stikkprufu. Ég geri ráð fyrir að gestum sé ekki hleypt inn á svæði sem geta talist hættuleg. Varla geta þeir þá valdið skaða á sjálfum sér eða öðrum eða hvað?

Gest­ir geta þurft að af­henda þvag­sýni

Peningasóun eða hvað?

Gott framtak hjá Kópavogsbæ að reyna að gera ársreikninga bæjarins aðgengilegri en hefði ekki verið ódýrara að gera það með öðrum hætti. Hver er þörfin fyrir að prenta ársskýrsluna í svo mörgum eintökum að hægt sé að senda hana í öll hús í bænum? Flestir munu líklega henda henni annað hvort beint eða næst þegar blöðunum er hent. Fáir munu lesa skýrsluna eða skoða diskinn. Er þetta ekki bara peningasóun enda virðist skv. fréttinni að um talsverðan hagnað á rekstri bæjarins sé að ræða - kannski betra að lækka álögur heldur en að eyða peningum og pappír í að prenta skýrslu sem flestir munu henda í ruslið.

Hér í Lúxemborg senda borgaryfirvöld reglulega yfirlit yfir rekstur borgarinnar til íbúa og langflestir henda þessu beint í ruslið. Mér hefur alltaf fundist þetta sóun og betra væri að senda lítið bréf eins og einu sinni á ári til fólks þar sem vísað væri á heimasíðu sveitarfélagsins og/eða að fólk gæti óskað eftir að fá skýrsluna senda. Ekki að senda þetta inn á hvert heimili.

Mynddiski með upplýsingum um ársreikning Kópavogsbæjar dreift í hús

Mikið ber á milli en samt jákvæð þróun mála

Það er eðlilegt að mikið beri á milli Ísraela og Palestínumanna í viðræðum um frið. Enda yfirleitt sem samningaviðræður hefjast, en það jákvæða er að þeir eru að tala saman. Það verður sem fyrst að fást pólitísk lausn á átökum milli Ísraela og Palestínumanna svo hægt verði að byggja upp frið á svæðinu. Með stofnun sjálfstæðs og friðsams ríkis Palestínumanna við hlið Ísraels þá myndi það auðvelda mjög við baráttu gegn Íslamistum. Þeir nota átökin nokkuð mikið sem tæki til að fá nýja liðsmenn. Hvað myndi verða um Hamas ef að Abbas semdi um sjálfstætt ríki Palestínumanna sem væri vel ásættanlegt fyrir báða aðila? Með Vesturbakkann friðsaman og Gaza í sama ófriðarástandi þá myndi líklega fjara fljótt undan Hamas. Sérstaklega ef að Vesturbakkinn færi að byggjast upp efnahagslega vegna m.a. viðskipta og annars samstarf við Ísrael.

Það er þó ekki líklegt að samkomulag um endanlega lausn á átökunum og að friður komist á í bráð. Líklega munu líða nokkrir áratugir þangað til allir munu á svæðinu geta lifað í sátt og samlyndi. En fordæmin eru þó til staðar. Friðarsamningar Ísraela við Egypta og Jórdana eru góð dæmi. Nú er bara að vona að maður muni lifa þann dag að friður verði í Miðausturlöndum.

Mikið ber á milli í viðræðum Olmerts og Abbas

Sama sagan enn á ný?

Hvað er þetta með Öfga múslima og húmor? Það má ekki svo mikið sem teikna mynd með smá húmor af spámanninum og það verður allt vitlaust. Mætti halda að þeir haldi að þeir ráði öllu í þessum heimi. Kannski að þeir geri það vegna gunguháttar vestrænna ráðamanna. Í fyrra sáum við það skýrt og greinilega þegar látið var undan í máli Jyllands-Posten. Þegar öfgamenn múslima ógna frelsi okkar þá á ekki undir nokkrum kringumstæðum að láta undan. Tjáningarfrelsið er lykillinn að lýðræði okkar og því ber að verja það öllum árásum og hætta afsöknurgleði vestrænna leiðtoga. Ég vil því fagna sérstaklega birtingu Nerikes Allehanda á umræddri mynd og leiðara um sjálfsritskoðun og trúfrelsi. Við eigum að nota nákvæmlega sömu viðmið vegna birtinga á skopmyndum af hvaða trúarleiðtoga hvort sem þeir heita Múhameð, Jesú eða hvað annað. Ekki er amast við skopmyndum af Jesú og því á ekki að amast við skopmyndum af Múhameð. En varla er við því að búast við að öfga bókstafstrúarmenn eins og þeir í Íran hafi húmor fyrir því.

Íranar kalla sænskan sendimann á teppið vegna Múhameðsmyndar

Er herinn að vara við valdaráni?

Tyrkneski herinn hefur löngum talið sig verndara veraldlega stjórnkerfis Tyrklands og nokkur valdarán hafa verið réttlætt með vísun til þessa hlutverk hersins. Á undanförnum árum hefur stjórn landsins verið í höndum stjórnmálamanna sem sækja stuðning sinn í íslömsk gildi. En þrátt fyrir það hafa þeir stjórnað mjög í anda borgaralegs stjórnarfyrirkomulags enn sem komið er. Í nýafstöðnum kosningum vann stjórnarflokkurinn frækinn kosningasigur og útlit er fyrir að frambjóðandi flokksins verði kjörinn Forseti Tyrklands á Tyrkneska þinginu á morgun. Þessi staða er erfið fyrir borgaraleg öfl í Tyrklandi og fyrir her landsins þar sem óttast er að með því að hafa líka Forsetaembættið muni stjórnkerfi Tyrklands verða mótað meira af íslömskum gildum heldur en veraldlegum.

Með yfirlýsingu æðsta yfirmanns Tyrkneska hersins um að ill öfl ógni núverandi veraldlegu stjórnkerfi hlýtur spurningin að vakna hvort að herinn sé í raun að vara við að hugsanlegt sé að herinn taki völd í landinu enn á ný.

Tyrklandsher segir ill öfl reyna að grafa undan veraldlegu stjórnkerfi

Og sýndarmennskan heldur áfram

Merkilegt er að fylgjast með málum er varða hugsanlega aðild Tyrkja að ESB. Frakkar eru þeir einu sem á yfirborðinu eru á móti, en ætla ekki að setja sig upp á móti að farið sé í samningaviðræður við Tyrkja. Allir hinir leiðtogar aðildarríkjanna eru fylgjandi aðild. Auðvitað er allt þetta dæmigerð sýndarmennska. Allir leiðtogarnir vita að í alþjóðapólitík er gott að vera fylgjandi aðild Tyrklands - sýnir stuðning við ríki sem er ekki stjórnað sem um íslamskt ríki væri að ræða - en allir vita þeir líka að það að samþykkja aðild Tyrkja er pólitískt sjálfsmorð heima fyrir. Eitt sem má segja um Sarkozy er að hann segir hlutina eins og þeir eru. Það er í góðu lagi að tala við þá en full aðild kemur auðvitað ekki til greina. Það kæmi a.m.k. á óvart er t.d. Bretland, Kýpur, Grikkland, Pólland o.fl. myndu samþykkja samning um inngöngu Tyrklands í ESB.

Spurning hvort að ESB ætti ekki að fara að huga að öðrum samstarfskostum við þau ríki sem enn standa fyrir utan ESB, þar sem nú þegar er flókið að taka ákvarðanir með 27 aðildarríki. Kannski er svipað samstarf eins og EES það sem yrði besta fyrirkomulagið til lengri tíma litið.

Frakkar munu ekki standa í veginum fyrir viðræðum Tyrkja og ESB

Er ekki í lagi með menn?

Stundum er alveg ótrúlegt að hlusta á vitleysuna sem rennur upp úr sumum ofurtrúuðum eða þeim sem gefa sig út fyrir að vera það. Að halda því fram að Ísraelskir hermenn láti lífið af því að þeir eru ekki nógu trúaðir er auðvitað fáránlegt. Hvar er samúðin með fjölskyldum þessara hermanna? Mætti halda að þessi rabbíni hafi gleymt öllum þeim mjög svo trúuðu gyðingum sem hafa látið lífið, bæði sem hermenn og saklausir borgarar, í hernaði og tengdum atburðum. Sem betur fer eru ekki margir á þessari skoðun en merkilegast af öllu er að ráðherra í ríkisstjórn Ísraels skuli taka undir þessi orð rabbínans. Greinilega ekki mikil virðing borin fyrir hermönnum sem ríkisstjórnin sem hann situr í tekur ákvarðanir um að beita í átökum við Palestínumenn. Verst er þó í öllu þessu ástandi að ekki er útlit fyrir að hermenn Ísraela, íbúar Ísrael, íbúar Palestínu og herskáir Palestínumenn hætti að láta lífið í þessum átökum. Átök sem varað hafa í áratugi og báðir aðilar eru jafnsekir um að viðhalda.

Ráðherra styður rabbína sem segir trúaða hermenn ekki falla

Hvert var markmiðið?

Skrítið að lesa blogg sumra um þetta mál. Að mínu mati gætir hættulegs misskilnings um málið. Flestir sem réttlæta þvaglegginn vísa til brots konunnar, sem vissulega er alvarlegt, og tala eins og hún hafi átt þetta skilið. Sem er þá refsing eða hvað? Í réttarríki er það hlutverk framkvæmdavaldsins varðandi brot á lögum, að rannsaka mál og svo framfylgja refsingu sem dómstólar hafa kveðið upp um. Hlutverk dómstóla er að meta gögn málsins og úrskurða um sekt eða sakleysi og ef um sekt er að ræða þá hvaða refsiúræði skal beitt. Þó að þetta sé nokkur einföldun þá er þetta lykilatriði í aðskilnaði milli framkvæmda- og dómsvalds. Það er ekki hlutverk lögreglu að úrskurða um sekt viðkomandi og beita refsingu, enda efast ég um það hafi verið tilgangur lögreglunnar í þessu máli frekar en öðrum. Fyrir 1992 við bjuggum við kerfi sem var í raun að lögreglan úrskurðaði í héraði um sekt og þá hvaða refsiúrræði ætti að beita. Þetta fyrirkomulag var úrskurðað af Mannréttindadómstóli Evrópu að það gegni gegn þeim mannréttindasáttmálum sem Ísland er aðili að og nú hefur verið fært inn í stjórnarskrána.

Víkjum þá aðeins að málinu. Aðalatriðið í inngripi stjórnvalda í mál hvort sem er einstaklinga eða lögaðila er að beita vægasta úrræði til að ná markmiði inngripsins. Í þessu tilviki hlýtur það að hafa verið að konan myndi missa ökuréttindi svo hún yrði ekki skaðleg samfélaginu. Í ljósi þess að konan var ekki stöðvuð heldur hafði hún keyrt útaf, þá nægði ekki blóðprufa og þvagsýni var nauðsynlegt til að sýna fram á að konan hafi keyrt ölvuð. Hún neitar og þá beitir lögreglan þvingunarúræði þ.e. eftir að hafa reynt að tala um fyrir henni í langan tíma. En hverju er lögreglan að ná fram sem hún hefði ekki náð fram við að nýta 102. grein umferðarlaga? Í umræddri grein er skýrt tekið fram að það að neita að gefa sýni varðar sviptingu ökuréttinda í a.m.k. eitt ár. Hverju átti að ná fram sem ekki var þegar grunnur fyrir í lögum?

Ekkert réttlætir ölvunarakstur en á sama hátt réttlætir ekkert það ofbeldi sem lögreglan beitti í þessu máli.

Miklar umræður um þvagleggsmálið á bloggvef mbl.is