Skelfilegra atburða með hræðilegum afleiðingum minnst

Fyrir 6 árum á meðan ég var að borða hádegismat kom einn vinnufélagi inn á kaffistofuna og sagði að lítil flugvél hefði flogið á Tvíburaturnana. Manni brá en í fyrstu taldi ég eins og aðrir að um slys hefði verið að ræða, en svo komu fréttirnar að þetta hefði ekki verið lítil flugvél heldur var um að ræða stór farþegaþota sem flogið var inn í annan turninn og svo skömmu síðar var annarri flugvél flogið á hinn. Ég man að það fyrsta sem kom upp í hugann, sérstaklega eftir að þotu var flogið á Pentagon, að reyna að finna út hvort einhverjir af vinum og kunningjum hefðu slasast eða látist í þessum árásum. Sem betur fer hafði enginn þeirra verið í hættu.

Árásin kollvarpaði mörgum hugmyndum um öryggi í heiminum þar sem til árásarinnar höfðu flestir Bandaríkjamenn og fleiri talið sig óhulta fyrir árásum. Margir sýndu mikið hugrekki við að reyna að bjarga þeim sem voru fastir í turnunum og létu lífið við að reyna að ná til samborgara sinna þegar turnarnir hrundu. Haldnar hafa verið minningarathafnir á hverju ári m.a. með upplestri á nöfnum á þeim sem létu lífið. Ég verð að viðurkenna að mér finnst það nokkuð óviðeigandi 6 árum síðar. Eitt er að gera það fyrst á eftir en ár eftir ár. Er það ekki fulllangt gengið. En við hverju er að búast þegar pólitískir hagsmunir eru í því að halda því nærri bandarísku þjóðinni hve hræðileg árásin var og auðvitað persónugera hana sem mest. Gott mál fyrir ættingja þeirra sem létu lífið en er ekki kominn tími til að ljúka þessu með einhverjum hætti. Hvað með að reisa minnisvarða og/eða koma upp safni. Eða verðum við eftir 10 ár enn með minningarathafnir í sama stíl.

Það versta við árásina er það sem á eftir kom. Í upphafi var alþjóðasamfélagið harmi slegið og studdi vel við Bandaríkjamenn. Þegar kom að innrásinni í Afganistan þá var mikill stuðningur fyrir því enda hafði stjórn Talíbana neitað að afhenda Bin Laden og félaga. En Bush og félagar töpuðu öllum stuðningi með árásinni inn í Írak. Ekki sér enn fyrir endann á þeim átökum sem eru í Írak og ekki að vænta á næstu árum. Kannski er það versta sem árásin fyrir 6 árum hefur skilað er hve vegið hefur verið að borgaralegum réttindum á vesturlöndum. Við höfum sætt okkur við að betur sé fylgst með okkur og að við höfum minni réttindi. Víða má halda manni í mjög langan tíma í fangelsi án úrskurðar dómara ef viðkomandi er grunaður um aðild að hryðjuverkum og/eða hryðjuverkasamtökum. Þegar leiðtogar t.d. Bandaríkjanna tala um hvað átökin standa þá er iðulega talað um að Íslamistarnir vilji taka af okkur þau réttindi sem við höfum aflað okkur í langri baráttu á undanförnum öldum. Á sama tíma grafa þeir undan þessum sömu réttindum í skjóli þess að við erum hrædd og viljum vera örugg. Þeir viðhalda svo óttanum með reglulegum tilkynningum um hryðjuverk sem hafa verið stöðvuð eða að grunur sé um árás á næstu dögum.

Á meðan ég hef fulla samúð með öllum þeim sem hafa misst vini og ættingja bæði í árásinni fyrir 6 árum og í þeim átökum sem hafa átt sér stað eftir það, þá getur maður ekki annað en velt fyrir sér hvort að árásin og aðrar hryðjuverkaárásir eru smáatriði þegar talað er um skaða gagnvart samfélaginu en ótti og vilji stjórnvalda til að viðhalda þessum ótta hefur valdið meiri skaða til lengri tíma litið. Auðvitað viljum við öll vera örugg en er verðið fyrir öryggið þess virði? Eða erum við sjálf mesta ógnin við frelsi okkar þegar við viljug leyfum stjórnvöldum hægt og bítandi að grafa undan frelsinu á meðan flestar öryggisaðgerðir eru meira til að sýnast en nokkuð annað.

Þess minnst að sex ár eru liðin frá hryðjuverkaárásunum á Bandaríkin

Hvor hefur rétt fyrir sér?

Alltaf gaman að fylgjast með umræðum á Bandaríkjaþingi. En hvor hefur rétt fyrir sér varðandi hvort hernaðaráætlunin í Írak sé að ganga upp eða ekki. Ég hef nú meiri trú á að hershöfðinginn hafi meira vit á því en þingmaður sem hefur líklega aldrei komið að hernaði. Sérstaklega þegar umræddur þingmaður á örugglega nokkuð uppúr því að sýnast vera að gera eitthvað til að hægt sé að kalla herinn heim.

Ég hef alltaf litið á að vandamálið í Írak er að litlu leyti hernaðarlegt, enda er hernaður aldrei lausn á vandamálum. Þegar vel gengur getur hernaður skapað aðstæður svo pólitísk lausn sé möguleg. Vandamálið í Írak er að mínu mati pólitísk. Ekki hefur tekist að ná sátt um stjórnarfyrirkomulag og aðkomu mismunandi hópa að því. Stjórnin hefur ekki stjórn á landinu og oft sýnist manni sem langt sé í land að það verði til stjórn og stjórnkerfi sem geti stjórnað landinu. Það sem hefur brugðist í Írak er að ná pólitískri lausn enda er hernaður bara tæki til að ná einhverri stjórn á landinu og að reyna að gefa stjórnmálamönnum nægan frið til að byggja upp nýtt stjórnkerfi. Margt fór úrskeiðis á upphafsvikum hernámsins í Írak og nú geta hersveitir Íraka, Bandaríkjamanna o.fl. eingöngu reynt að ná einhverjum tökum á öryggisþætti átakana en án pólitískrar lausnar mun enginn árangur nást til lengri tíma litið. Þörf er á raunsærri nálgun á pólitíska sviðinu í Írak svo að einhver séns sé á að átökunum ljúki og hægt sé að fara að byggja upp nýtt Írak á grunni þess gamla.

Demókratar gagnrýna Petraeus harðlega

Stuðningur og andstaða við hvað?

Fátt kemur á óvart í þessari könnun. Hvort að stuðningur við aðild Íslands að ESB fari örlítið upp eða niður skiptir litlu máli. Eina sem myndi í alvöru breyta stöðu mála væri ef umtalsverður meirihluti íslensku þjóðarinnar (60+%) myndu vera fylgjandi aðild í nokkuð mörgum könnunum yfir nokkuð langan tíma.  Fram að því munu stjórnmálamenn ekki taka í alvöru afstöðu með aðild að ESB

Hvað er það í rauninni sem er ástæða þess að fólk er með aðild? Ætli það sé ekki að stærstum hluta vegna þess hve íslenska krónan er veik og allar þær sveiflur sem því fylgja? Er þá kannski frekar spurningin hvort að við séum fylgjandi eða andvíg að taka upp annan gjaldmiðil t.d. evruna? Er kannski búið að sannfæra fólk um að við getum ekki tekið upp evru án þess að ganga í ESB? Í gjaldeyrismálinu þarf líklega að hugsa um fleiri lausnir en "utan ESB=íslensk króna" og "innan ESB=evra". Er ekki líklegt að hægt væri í samningum við ESB að fá að taka upp evruna með aukaaðild að EMU? Hvað með ef ESB kemst að þeirri niðurstöðu að frekari stækkun á ESB sé í andstöðu við hagsmuni ESB á meðan stækkun á innri markaði er í samræmi við hagsmuni ESB?

En hver er ástæðan fyrir að vera á móti aðild? Er það ekki að stórum hluta andstaðan við sjávarútvegsstefnuna. En sú afstaða er byggð á misskilningi, þar sem enginn hefur veiðireynslu á Íslandsmiðum nema íslendingar og allar breytingar á stefnunni yrðu aldrei til að veita öðrum aðgang að miðunum. Það yrði eðlisbreyting á ESB og gengi gegn grunnhugmyndinni á bakvið sambandið sem er að byggja undir öflugan og stöðugan efnahag. Eða er andstaðan bara ótti við það sem menn þekkja ekki? Eða skilja ekki?

Er ekki aðalmálið að þörf er á að taka á gjaldeyrismálinu fyrst sem skammtímavandamáli þ.e. einhver lausn til næstu ára? Ef að við viljum ganga inn í ESB eða EMU án aðildar þá gerist það ekki á morgun eða á næsta ári? Það er langtímalausn. ESB mun ekki af alvöru tala við ríki þar sem ekki hefur verið tekin afstaða með að markmiðið sé að ganga í ESB. Menn fara ekki í samningaviðræður til að prófa. Fyrst er að ákveða að við viljum inn, svo semja og að lokum ákveða hvort við göngum í ESB á grundvelli þess sem aðildarsamningur felur í sér.

Varðandi þessa könnun þá væri gaman að vita hvort hafi verið kafað dýpra um ástæður stuðnings og andstöðu við aðild.

Stuðningur við ESB-aðild eykst

Snögg afgreiðsla

Þeir eru snöggir að þessu í Pakistan. Maðurinn lendir í morgun og er skömmu seinna sendur aftur í útlegð. Hvað breyttist frá því að hæstiréttur Pakistan úrskurðaði að hann mætti snúa heim aftur og þar til að hann lenti. Ef hann er grunaður um spillingu, af hverju var hann ekki bara handtekinn og kærður fyrir spillingu? Nægan tíma hafa þeir haft til að rannsaka málið á þeim 8 árum sem núverandi stjórn hefur verið við völd.

Sharif sendur í útlegð á ný

Hvar værum við án þeirra?

Þessi frétt er ekki einstök á nokkurn hátt. Atvinnustarfsemi hefur aukist það mikið á Íslandi á síðustu áratugum að ekki er nóg af Íslendingum til að vinna þau störf sem þarf að vinna.  Hvort sem litið er á einkageirann eða þann opinbera þá er á flestum stöðum skortur á starfsfólki. Á sumum sviðum hefur þessi skortur verið til árum saman eins og t.d. skortur eftir hjúkrunarfræðingum og sjúkraliðum. Á öðrum sviðum - sérstaklega í einkageiranum - er skortur á Íslendingum til að vinna störfin meira nýtilkominn.

Á meðan íslenska efnahagslífið stækkar með meiri hraða en íslenska vinnuaflið þá þurfum við að treysta á erlent vinnuafl. Til viðbótar við vöxt efnahagslífsins þá eru sífellt auknar kröfur eftir aukinni opinberri þjónustu sérstaklega í heilbrigðis- og félagsgeiranum. Án erlends vinnuafls hefði fyrir löngu þurft að loka fyrir ýmsa þjónustu í þeim geira t.d. hjúkrunarheimilum og ýmsa þjónustu fyrir fatlaða.

Staðan er ekki góð, en þeir sem vilja takmarka flæði erlends vinnuafls verða að svara því hvar eigi að skera niður. Hverju á að loka? Hver yrðu áhrifin fyrir efnahagslífið?

Hitt er svo annað mál að við höfum ekki staðið okkur nógu vel til að aðstoða það fólk sem flytur búferlum til landsins að aðlagast íslensku samfélagi og sérstaklega við að læra íslensku.

Útlendingar bjarga málum

Væri ekki bara betra að nota þessa fjármuni í eitthvað annað?

Það má vel vera að Geir hafi rétt fyrir sér að varla sé hægt að finna annað framboð til öryggisráðsins sem hafi kostað minna. En hver er ástæða þess að þessir fjármunir eru ekki settir í eitthvað annað og þarfara? Nóg er að verkefnum innanlands sem utan. T.d. væri hægt að setja þessa fjármuni í þróunaraðstoð. Kæmi að mun betri notum þar.

Eins og ég hef áður sagt hér á blogginu þá skil ég ekki ástæðuna fyrir því af hverju Ísland ætti að vera í Öryggisráðinu. Hvað ætti að vera framlag Íslands? Ætla menn sér bara að hafa sjálfstæða skoðun á þeim málum sem henta? Á hvaða grunni á t.d. að byggja atkvæðagreiðslur um ályktanir gegn ákveðnum ríkjum eða jafnvel refsiaðgerðir. Verður eitthvað sjálfstætt mat? Ísland hefur ekki einu sinni getu til að sinna eigin lágmarksvörnum. Við leggjum svotil ekkert fram til starfsemi NATO og viljum bara fá allt fyrir ekki neitt. Það sýndi utanríkisráðherra vel á dögunum með því að kalla heim eina Íslendinginn sem starfaði í uppbyggingarverkefni á vegum NATO í Írak. Ekki sem hermaður heldur sem borgaralegur starfsmaður.

Betra væri að sleppa þessu en að sóa fjármunum í þessa sýndarmennsku og átta sig á því að við erum ekki með hæfni til að vera í ráði sem er að fjalla um öryggis- og varnarmál. En vonandi mun aldrei á það reyna þar sem nokkuð líklegt er að Ísland muni ekki ná kjöri.

Fá dæmi um jafn lítinn tilkostnað við framboð til öryggisráðsins

Að fylgja ofsatrúarmönnum

Merkilegt með ofsatrúarlið í öllum trúarbrögðum hve hörundsárir þeir eru og hve margir fylgja þeim að málum. Þessi kona hefur að öllum líkindum látið glepjast af boðskap ofsatrúarmanna í Svíþjóð eða annarsstaðar og hefur það ýtt undir reiði hennar. Hún hefur þess vegna látið verða af því að hóta listamanninum.

Að vísu eru ekki bara ofsatrúarmenn svona háheilagir að þeir tali fyrir sinn Guð sem þeir væru í beinlínusambandi við hann. Nú hefur biskupinn yfir Íslandi (þ.e. Þjóðkirkjunnar) móðgast mjög mikið vegna auglýsingar Símanns. Gott mál að trú hefur ekki meiri tök en svo á íslensku þjóðinni að menn í mesta lagi hneykslast á auglýsingunni en gera ekkert meira. Að vísu veit maður aldrei með það ofsatrúarfólk sem er á Íslandi, hvað það gerir. En ég efast þó að þeir myndu láta reiðina ná stjórn á sér í þeim skilningi að þeir myndu gera eitthvað sambærilegt. Það kvartar í mesta lagi á bloggsíðum eða í fjölmiðlum. Kristnir menn í ýmsum öðrum löndum eru síst skárri en ofsatrúar múslímar.

Sænskum listamanni hótað lífláti vegna Múhameðsmynda

Hvað annað ætti hann að segja?

Bush verður auðvitað að hamra á því að ríkisstjórn Íraks og stjórnkerfið almennt sé starfhæft. Að viðurkenna að það sé meira að en ákveðin afmörkuð vandamál væri að viðurkenna að stefna hans í Írak hafi gjörsamlega beðið ósigur. Ég efast ekkert sérstaklega um að þing Íraks getur samþykkt lög og að ríkisstjórnin sé að því leyti starfhæf, en aðalatriðið sem flestir benda á er að ríkisstjórnin hefur ekki stjórn á landinu og er ekki með getu til að tryggja öryggi borgarana. Að geta samþykkt lög er eitt en það er lítils virði ef ekki er geta til að hrinda þeim í framkvæmd. Þar með er stjórnin ennþá, eftir því sem ég fæ best séð, ennþá of veik til geta talist starfhæft yfirvald í landinu. En auðvitað væri annað en núverandi staða óraunhæfar væntingar þegar land er hertekið og öllu kerfinu er hent - sérstaklega í öryggismálum - þá tekur meira en nokkur ár að byggja upp nógu öfluga stjórn til að hafa stjórn á landinu.

Bush staðhæfir að Íraksstjórn sé starfhæf

Hvað ættum við að gera þar?

Alltaf merkilegt að sjá hvað menn eru jákvæðir gagnvart þessu fáránlega framboði Íslands til Öryggisráðsins. Hvernig á þjóð sem er ekki einu sinni í stakk búin til að sinna vörnum eigin lands að geta verið til nokkurs gagn í Öryggisráðinu? Ekki hefur utanríkisstefna landsins verið of sjálfstæð þegar kemur að heimsmálunum. Ísland studdi árásina inn í Írak þegar vitað var að bandamenn okkar í Evrópu voru andvígir. Hvað var um sjálfstætt mat á málinu?

Í Öryggisráðinu þarf hver þjóð sem þar situr að geta metið hvert mál sjálfstætt, nema tilgangurinn sé að samþykkja allt sem t.d. USA telur satt og rétt. Til að geta metið hvert mál þarf mikla sérþekkingu og varla er hún til staðar í dag eða hvað? Ef ætti að gera aðild að Öryggisráðinu eitthvað annað en algjört klúður yrði að kosta svo miklu til að varla væri hægt að réttlæta það. En auðvitað ef ætlunin er að treysta á upplýsingar frá t.d. USA um flókin mál þá verða menn að eiga það við sig. Íraksmálið er gott dæmi um hverjar afleiðingar af því geta orðið.

Ætlar sjálfstæð þjóð að láta það svona berlega í ljós hver vanmáttur okkar er og hve mikið við yrðum að treysta á þjóðir sem jafnvel hafa hag af því að veita okkur ekki allar upplýsingar? Hvers verður Ísland þá málsvari innan Öryggisráðsins? USA, UK, eða ? Best er að sleppa þessu og setja þessa peninga í eitthvað þarfara.

Stuðningur eykst við framboð Íslands til öryggisráðs SÞ

Hvenær er fóstureyðing réttlætanleg?

Að undanförnu hefur verið talsverð umræða, a.m.k. sem ég hef tekið eftir, um fóstureyðingar almennt og svo um mál 9 ára stúlkunnar í Níkaragva. Allt þetta vekur upp hjá mér spurningar um hvort réttlætanlegt sé að eyða fóstri og þá við hvaða aðstæður. Tek fram að ég er ekki að hugsa um aldur fóstursins.

1) Er réttlætanlegt að eyða fóstri þegar t.d. 9 ára gömul stúlka verður ófrísk? Heilsu hennar er ógnað og ef saft er já við þessu, þá hve gamalt má barnið vera til að fóstri sé eytt til að tryggja heilsu hinnar verðandi móður?

2) Ef sagt er já við lið 1, er þá ekki líka í góðu lagi að bjóða upp á fóstureyðingar vegna þess að lífi móður sé ógnað? Er það þá eingöngu um líkamlegan skaða að ræða?

3) Er kannski líka í lagi að eyða fóstri vegna þess að móðirin gæti skaðað það t.d. með notkun vímuefna? Er semsagt í lagi að eyða fóstri sem myndi hljóta skaða af hegðun móður á meðgöngutímanum.

4) Er í lagi að eyða fóstri sem verður til þegar fóstrið verður til við aðstæður sem taka frjálst val af konunni? T.d. vegna nauðgunar. Er semsagt í lagi að eyða fóstri til að varna því að um mögulega yrði um skaða á geðheilsu móður (t.d. gæti verið áminning um hvernig barnið varð til)?

5) Er í lagi að eyða fóstri sem liggur fyrir að sé mjög fatlað og gæti jafnvel eingöngu lifað í nokkrar mínútur eða klukkustundir utan líkama móður?

6) Er í lagi að eyða fóstri þar sem félagslegar aðstæður gætu orðið til þess að barnið myndi alast upp við aðstæður sem gætu valdið því langtímaskaða t.d. vegna vanrækslu eða erfiðra heimilisaðstæðna sem eru fyrirsjáanlegar eða um fyrirsjáanlegan skaða að ræða?

7) Er í lagi að neyða ófríska konu að ganga með barn sem hún vill ekki eiga?

Hvar liggja mörkin. Ef við viðurkennum að af einhverjum ástæðum sé í lagi að eyða fóstri þá er ekki spurningin um að vernda skuli fóstrið frá getnaði, heldur að aðstæður geti heimilað fóstureyðingu eða kannski réttara að segja að meðganga sé stöðvuð. Ef við segjum að undir einhverjum kringumstæðum séu fóstureyðingar réttlætanlegar, er þá ekki betra að hún sé framkvæmd af læknum við góðar aðstæður t.d. á sjúkrahúsi?

Stóra spurningin er kannski, hver gefur mér eða nokkrum öðrum rétt til að segja til um við hvaða aðstæður fóstureyðing sé réttlætanleg? Er ekki frekar okkar hlutverk að sjá til þess að fóstureyðing fari fram við aðstæður sem ógna ekki lífi konunnar? Er það ekki líka okkar hlutverk að veita ráðgjöf um aðra kosti fyrir konuna? Ráðgjöf lækna er auðvitað góð en er fyrst og fremst (eftir því sem mér skilst) um læknisfræðilega þætti eins og hvað felst í aðgerðinni. Ráðgjöf aðila sem koma að málum barna á annan hátt gæti verið mun mikilvægari til að hjálpa ófrískri konu að ákveða hvort að fóstri skuli eytt eða ekki.

Tek fram að ég er á því að heilbrigðiskerfið eigi að bjóða upp á fóstureyðingar til að vernda heilsu væntanlegrar móður sem færi hvort sem er í fóstureyðingu á ólöglegan og óöruggan hátt. Það er ekki mitt að dæma við hvaða aðstæður kona má láta eyða fóstri en það er aftur á móti okkar að setja a.m.k. viðmið um á hvaða tíma má eyða fóstri (þ.e. aldur fósturs en það er önnur umræða). Aðalmálið er að viðkomandi kona fá ráðgjöf til að hún geti tekið upplýsta ákvörðun um fóstureyðingu. Oft er vandamálið að viðkomandi kona er örvæntingafull og sér ekki möguleika til að geta átt barnið. Því er ráðgjöf lykilatriði í þessu ferli til að konan viti um alla kosti í stöðunni. Jafnframt er mikilvægt að ráðgjöfin sé uppbyggileg bæði frá fagaðilum og öðrum t.d. föður barnsins og fjölskyldu beggja. Hin endalega ákvörðun er konunnar, enda er það hennar að ganga með barnið. Neikvæð ráðgjöf sem t.d. er byggð á mögulegri sektarkennd konunnar eða trúarlegar ráðleggingar eru ekki af hinu góða og veldur konunni bara skaða hver sem ákvörðun hennar verður.

Þar sem sumir halda því fram að konur noti fóstureyðingar sem getnaðarvörn, þá væri gaman að vita hve margar konur er um að ræða á Íslandi - endilega að geta heimilda í því samhengi - og hvað þýðir það að nota fóstureyðingu sem getnaðarvörn. Er það 2 eða 3 eða 4 eða 5 fóstureyðingar eða eru mörkin hærri en það?